Bệnh thiếu canxi trên thú cưng – Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Canxi là một khoáng chất thiết yếu đối với sức khỏe của thú cưng, đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của xương, răng và hệ thần kinh. Bệnh thiếu canxi trên thú cưng có thể dẫn đến nhiều vấn đề nghiêm trọng như yếu cơ, co giật, xương giòn và giảm khả năng vận động. Hiểu rõ nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị sẽ giúp bạn bảo vệ sức khỏe cho thú cưng một cách tốt nhất.

Bệnh thiếu canxi trên thú cưng là gì?

Bệnh thiếu canxi trên thú cưng là tình trạng lượng canxi trong cơ thể vật nuôi giảm xuống mức thấp hơn bình thường, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe xương, răng và hệ thần kinh của chúng. Canxi đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì sự phát triển của cơ thể thú cưng.

Nguyên nhân gây bệnh thiếu canxi trên thú cưng

Thiếu hụt Albumin – Nguyên nhân chính gây thiếu canxi

Albumin là một loại protein quan trọng trong máu, giúp liên kết và vận chuyển canxi. Khi mức Albumin giảm, tổng lượng canxi trong máu cũng suy giảm theo, gây ra tình trạng bệnh thiếu canxi trên thú cưng. Trên thực tế, đây là nguyên nhân chiếm đến 50% các trường hợp hạ canxi ở thú cưng.

Suy thận cấp hoặc mãn tính

Thận đóng vai trò quan trọng trong việc tái hấp thu canxi vào máu. Khi thận suy yếu, canxi bị đào thải qua nước tiểu, gây thiếu hụt canxi trong cơ thể.

Rối loạn hấp thu canxi ở ruột

Ruột là nơi hấp thu canxi từ thức ăn vào máu. Khi niêm mạc ruột suy giảm, thú cưng bị tiêu chảy không hấp thụ đủ canxi. Điều này gây còi xương, yếu cơ và lông xơ xác.

Mất cân bằng nội môi

• Nhiễm kiềm: Khi môi trường dịch cơ thể bị dư thừa kiềm, sự cân bằng canxi trong máu bị ảnh hưởng.
• Suy tuyến cận giáp: Tuyến cận giáp sản xuất hormone giúp duy trì mức canxi ổn định. Khi tuyến này suy yếu hoặc bị cắt bỏ (sau phẫu thuật tuyến giáp), lượng canxi trong máu sẽ giảm đáng kể.
• Thiếu vitamin D và phốt pho: Vitamin D giúp cơ thể hấp thu canxi, trong khi phốt pho đóng vai trò cân bằng với canxi. Thiếu hai yếu tố này, đặc biệt thiếu ánh sáng mặt trời, có thể gây hạ canxi ở thú cưng.

Các yếu tố khác ảnh hưởng đến mức canxi trong máu

• Ngộ độc oxalate từ các loại cây như lily, philodendron có thể gây giảm hấp thu canxi.
• Hạ đường huyết hoặc thiếu magie làm ảnh hưởng đến sự ổn định của canxi trong cơ thể.
• Viêm tụy cấp có thể gây mất cân bằng canxi trong máu.
• Sử dụng thuốc táo bón lâu dài có thể ức chế hấp thu phốt pho, làm mất cân bằng giữa canxi và phốt pho.
• Truyền máu nhiều lần có thể dẫn đến nhiễm độc citrate, cản trở quá trình hấp thu canxi.

Các triệu chứng thiếu canxi trên thú cưng

Thiếu canxi trong máu có thể gây run, co giật, tím tái, thậm chí ngưng tim. Một số dấu hiệu thường gặp bao gồm:

Thiếu canxi nhẹ: Thú cưng có thể bị co giật cơ nhẹ, run rẩy, dáng đứng không vững, hoặc ngồi với hai chân duỗi ngang giống tư thế ếch. Ngoài ra, có thể xuất hiện tình trạng yếu ớt, sốt nhẹ, nôn mửa, bỏ ăn. Thông thường, mức canxi trong máu sẽ dao động quanh ngưỡng tối thiểu, khoảng 7.0 mg/dL. Tình trạng này phổ biến ở thú non đang phát triển nhanh nhưng không được bổ sung đủ canxi.

Thiếu canxi nghiêm trọng: Dáng đi loạng choạng, có thể liệt hai chân sau, thậm chí mất kiểm soát vận động toàn thân, cơ cứng, thở gấp, tím tái, co giật hàm, tiết nhiều nước dãi, sốt cao từ 39.5 – 41.5°C. Đặc biệt, ở chó mẹ đang cho con bú, bầu sữa căng nhưng không tiết sữa. Tình trạng này thường xảy ra vào ban đêm và mức canxi trong máu thường dưới 6.75 mg/dL.

Điều trị và phòng ngừa bệnh thiếu canxi

Cách điều trị

Khi phát hiện dấu hiệu thiếu canxi, bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm để xác định nguyên nhân chính và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Trường hợp nhẹ, điều trị gồm tiêm và uống thuốc trong 7-14 ngày.

Đối với những trường hợp nặng, cần phải cấp cứu khẩn cấp và thực hiện hồi sức tích cực: cho thú cưng thở oxy, hỗ trợ tim, truyền dịch, tiêm thuốc vào tĩnh mạch, hạ sốt, và theo dõi trong 12 giờ trước khi có thể cho về nhà. Việc tái khám liên tục trong 5 ngày là cần thiết để điều chỉnh lượng canxi và tránh tái phát. Sau 5 ngày, thú cưng sẽ tiếp tục uống thuốc trong vòng 30 ngày, và cần làm xét nghiệm lại để đánh giá hiệu quả.

Việc cung cấp canxi không thể thực hiện quá nhanh vì nếu dùng quá liều một lần có thể gây sốc, do đó bác sĩ sẽ chia nhỏ liều và điều trị dần dần. Nếu chỉ khám vài lần, thiếu canxi huyết có thể tái phát. Những lần sau nguy hiểm hơn, gây suy yếu cơ tim. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và tính mạng của thú cưng.

Cách phòng ngừa

Để phòng ngừa bệnh thiếu canxi trên thú cưng, chuyên gia khuyến cáo nên cho chúng ăn thực phẩm chuyên dụng thay vì thức ăn của con người, vì nhu cầu dinh dưỡng của loài ăn thịt (chó và mèo) rất khác so với loài ăn tạp như con người. Nên chọn thức ăn phù hợp với từng giống chó, ví dụ, nhu cầu dinh dưỡng của Chihuahua khác Rottweiler.

Ngoài ra, bạn có thể bổ sung canxi, photpho và vitamin D, nhưng cần tham khảo ý kiến bác sĩ. Đo hàm lượng canxi trước và sau điều trị giúp đánh giá hiệu quả của thuốc. Tuy nhiên, không nên lạm dụng, vì dư thừa canxi có thể gây ra các vấn đề như sỏi thận, bàng quang, và rối loạn chuyển hóa.